Татар әдәбияты классигы Шәриф Камал (1884–1942)

27 февральдә татар әдәбияты классигы, прозаик, драматург, җәмәгать эшлеклесе, Татар АССРның атказанган сәнгать эшлеклесе (1940), хәзерге Мордовия Республикасы Рузаевка районы Татар Пишля авылында туган Шәриф Камалның тууына 140 ел тулды.

Язучының чын фамилиясе Байгилдиев (Шәриф Камал әдәби псевдоним).

Иҗади эшчәнлегенең башыннан ук гуманизм язучының бөтен эстетик системасының нигезе булып тора. Ул шигырьләр, мәкаләләр һәм фельетоннар, хикәяләр, повестьлар, романнар һәм пьесалар авторы.

Язучының әсәрләре илдә булган вакыйгаларга һәрвакыт сәнгатьле җавап булган. Аның чит илгә сәяхәтләре, Мәскәү-Казан тимер юлы төзелешендә һәм Кавказ нефть промыслаларында кара эшче, Ригада приказчик, Одессада пекарня эшчесе, Екатеринославль шахталарында суйгыч, Каспий балык промыслаларында артельче, татар башлангыч мәктәбендә һәм туган авылында укытучы, татар халык мәгарифе институтында, балалар йорты директоры булып эшләгәндә кешеләрне күзәтү әсәрләр иҗат итәргә мөмкинлек бирде, иң таләпчән укучының таләпләренә җавап бирәләр.

Камалның 1906 елда чыккан беренче шигырьләр җыентыгы «Беренче тавыш» аңа танылу китерә.

Аннан соң иҗтимагый-сәяси темаларга берничә мәкалә һәм фельетон, 30дан артык новелла, шахтерлар тормышыннан «Козгыннар оясында» хикәясе, Каспийның балык тоту эшчеләре турында «Акчарлаклар» повесте, «Хаджи-эфенди өйләнә» комедиясе һәм башкалар чыга.

Шәриф Камал – татар әдәби мохитендә танылган кыска реалистик хикәя остасы.

Аның «Таң атканда» романы – татар әдәбиятында социалистик реализм позициясеннән язылган беренче тарихи-революцион роман.

1937 елда язучы үзе оештыручыларның берсе булган беренче авыл Коммунасы тормышы турында «Матурлык туганда» романы басылып чыга. Аның дәвамы – «Ныклы гамәл» дип аталган китап-эпопея, анда шәһәрдә НЭП чоры тасвирлана. Роман тәмамланмаган булып кала.

Бу ике китап Камал кулъязмаларында язган биш томлы эпопеягә кертелергә тиеш булган.

Бөек Ватан сугышы башында ул «Без җиңәчәкбез» дигән мәкалә яза.

Язучының алга таба планнары тормышка ашмый. 1942 елның 22 декабрендә авырудан вафат була. Ул Казанда җирләнгән.